Bagiński: Coście uczynili gorzowskiej Katedrze?

Nie jest dobrze, gdy trzeba cytować samego siebie, ale to zrobię. „Gdy Matka Kościołów choruje, gorzowianie razem” – pisałem dzień po pożarze najważniejszej gorzowskiej świątyni. Nie sądziłem, że ratując matce życie, można ją oszpecić w taki sposób, by nie przypominała tej sprzed pożaru. Wrażenie piękna z zewnątrz wciąż zachwyca, ale nowe wnętrza tylko smucą. Nie mam tu żadnych badań mądrych historyków, ale zdaję się na swoje dziesiątki tysięcy kilometrów, które przelatałem od Azji, przez Afrykę i Amerykę, a na naszej cudownej Europie kończąc, by poczuć historię w jej materialnej emanacji, a nie substytuty – niemal jak z IKEA i czego tam jeszcze. Takie bez zapachu, historii, korników w drewnie oraz świadectwa dawnych pokoleń.

 

Czasy mamy takie, że mało kto będzie chodził do Katedry z powodów religijnych, ale dla wszystkich jest to budynek ważny. Wydawało się, że dziesiątki milionów na odbudowę wieży, przełożą się również na jakość zabytkowej formy w głównych nawach. – Kiedy wejdziemy do katedry, to jej nie poznamy – słusznie zauważa wybitny miejski regionalista Robert Piotrowski. To prawda, nie ma już kanonickich stall, biskupiego tronu na którym zasiadał Wilhelm Pluta czy Adam Dyczkowski, a nawet ambony z której w ważnym dla kraju momencie swoją homilię wygłaszał kardynał Stefan Wyszyński. Sprzętem obdzielono kościoły w regionie, a zaradny proboszcz napisał historię od nowa. 

 

Na szczęście są też dobre wieści. Katolicy powinni się cieszyć, że zabytkowego ołtarza z ostatnią wieczerzą, ukrzyżowaniem i apostołami, nie zamieniono na jakąś laserową reprodukcję. Finansowo, przy remoncie Katedry podatnicy zostali ograni koncertowo. Siedzieliśmy cicho jak kościelne myszy, bo to obiekt ważny nie tylko dla wierzących. Mieliśmy prawo oczekiwać czegoś więcej od hojnie obdarowujących kościelny remont radnych, ale tylko nieliczni z nich mają pojęcie za czym głosują – oni podnosili rękę, a proboszcz nie kwitował. Całkiem inną sprawą są katedralne długi wobec podwykonawców; tutaj proboszcza nikt za rękę nie złapał.

 

Przyzwyczailiśmy się w mieście nad Wartą, że wszystko ma być ładne – jak z IKEA właśnie. Jest chwila obśliniania się z zachwytu geniuszem Ratusza, ale potem fastryga puszcza, a ze szwów wychodzą frędzle bylejakości, których miało nie być. Z Katedrą było jeszcze gorzej, wszyscy położyli lachę, każdy trzymał buzię na kłódkę, bo przecież proboszcz zna się najlepiej. Zaufano konserwatorowi zabytków, którego imię powinno być wyryte na katedralnej wycieraczce. Już wykonane prace zawężają jakiekolwiek ruchy, a całość przypomina dzieła zniszczeń talibów w Bamianie; wnętrza gotyckiej Katedry będziemy mogli oglądać tylko na pocztówkach i filmach.

Anegdotycznie rzecz ujmując, proboszcz nie powinien spowiadać się prokuratorowi i sądom z zaniedbań technicznych, ale szkód wyrządzonych już po pożarze. W średniowieczu, niczym Patron Polski z Pragi, zostałby wygnany za miasto, ale czasy mamy takie, że zostanie prałatem lub Honorowym Obywatelem. To co pozostawi po sobie w Gorzowie, przywraca blask pojęciom nadzór konserwatorski oraz dbałość o spuściznę historii. Prawdziwe miasto dla pokoleń, ale z przeszłością w wydaniu „w sam raz”. 

Komentarze: