Świadek w sądzie - podstawowe prawa i obowiązki
OGłOSZENIA
materiał zewnętrzny
2023-02-11 17:52
241
Osoby wezwane na świadka muszą stawić się w sądzie, by złożyć zeznania pod przysięgą. Informacje przekazane przez świadka są wnikliwie analizowane przez sąd i mogą być podstawą do wydania wyroku. Każda ze stron sporu ma prawo przedstawić dowody, które będą świadczyły na jej korzyść i może też zgłosić dowolną liczbę świadków. A jakie są podstawowe prawa i obowiązki osób zeznających w sądzie?
Kto może być świadkiem w sądzie?
Każda osoba, która została wezwana na świadka, ma obowiązek stawienia się w sądzie w wybranym terminie. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach świadek może złożyć pisemne uzasadnienie swojej nieobecności. Powodem niestawiennictwa najczęściej jest choroba lub nagłe, niespodziewane wydarzenie, które uniemożliwia przybycie do sądu na rozprawę. Jeśli świadek nie uzasadni swojej nieobecności, to musi się liczyć z konsekwencjami prawnymi. Sąd może nałożyć na świadka karę grzywny. A kto nie może być świadkiem? Kodeks postępowania cywilnego określa, że tej funkcji nie mogą pełnić:
- osoby niezdolne do spostrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń
- wojskowi i urzędnicy zobowiązani do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych
- przedstawiciele ustawowi stron
- współuczestnicy jednolici
Warto podkreślić, że świadkiem może zostać także osoba niepełnoletnia, jeśli sąd uzna, że jest ona zdolna do złożenia zeznań.
Prawa i obowiązki świadka
Świadek w sądzie nie ma wpływu na pełnioną przez siebie funkcję i nie może też zapoznać się z aktami sprawy. Taka osoba musi jednak wiedzieć, co jest przedmiotem postępowania sądowego. Świadek nie może składać fałszywych zeznań i powinien wyczerpująco odpowiadać na każde pytanie zadane na sali sądowej. Za składanie fałszywych zeznań może zostać ukarany karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W niektórych przypadkach świadek może odmówić składania wyjaśnień ze względu na powinowactwo z osobą oskarżoną. Prawo do odmowy złożenia zeznań przysługuje:
- małżonkom stron
- wstępnym i zstępnym stron
- rodzeństwu
- osobom spokrewnionym i spowinowaconym
- osobom pozostającym ze stronami w stosunku przysposobienia
Świadek w sądzie ma także prawo do zwrotu kosztów podróży, utraconych zarobków lub noclegu, jeśli był konieczny. Jednak, aby tak się stało, musi złożyć stosowny wniosek, w którym wykaże zasadność swoich roszczeń.
Czy świadek musi odpowiadać na wszystkie pytania?
Świadek w sądzie powinien udzielić wyczerpującej odpowiedzi na wszystkie pytania. Odmowa składania wyjaśnień może być uzasadniona jedynie możliwością narażenia bliskiej osoby na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową. Dodatkowo niektóre osoby są objęte tajemnicą zawodową, z której może je zwolnić jedynie sąd w postępowaniu karnym. Świadek może także zasłonić się niepamięcią, ale nie wolno mu zatajać prawdy. Więcej praktycznych informacji na temat roli świadka i jego praw w sądzie można znaleźć na portalu Poradnik Pracownika.
W szczególnych przypadkach świadek może również zażądać, aby przesłuchano go na rozprawie z wyłączeniem jawności. Jednak ostateczną decyzję w takim wypadku podejmuje sąd. Na świadku ciąży olbrzymia odpowiedzialność, dlatego to ważne, by do zeznań dobrze się przygotować.