1966 rok i kolorowy film z Gorzowa! Gdzie? W Archiwum
Z MIASTA
2016-06-10 17:10
65840
Niezwykła rzecz w Archiwum w Gorzowie! Od dziś można zobaczyć fragmenty kolorowego filmu nakręconego w mieście w połowie lat 60. – powstał podczas uroczystości milenijnych chrztu Polski. Barwne urywki na ekranie przy okazji specjalnej wystawy.
Tytuł ekspozycji w Archiwum Państwowym przy Mościckiego: Kościół Ziem Zachodnich – Gorzów w epoce Milenium Chrztu Polski. Po otwarciu wystawy była promocja książki „Dalekowzroczność czy doraźne cele? W 50. rocznicę orędzia biskupów polskich do niemieckich”. – Organizując prezentację fotografii, dokumentów chcieliśmy podkreślić ówczesną rangę miasta. Gorzów w latach 50. czy 60. to była niewielka, powiatowa mieścinka. Ale istotnie różniła się od innych miast podobnej wielkości, bo miała kurię biskupią, była stolicą administracji kościelnej – zaznaczył otwierając ekspozycję dr hab. Dariusz Rymar, dyrektor Archiwum Państwowego w Gorzowie. Co istotne, na terenie naszej diecezji był Szczecin, Piła, Słupsk, Koszalin... Tu pracowali wybitni przedstawiciele kościoła: biskup ordynariusz Wilhelm Pluta, biskupi pomocniczy Ignacy Jeż i Jerzy Stroba, uważany za jednego z współtwórców listu polskich biskupów do niemieckich w 1965 roku.
Przygotowujący wystawę podkreślają, że obchody milenium chrztu Polski to jedno z najważniejszych wydarzeń lat 60. w Polsce. Dyrektor Rymar przypomniał, że już w 1956 roku prymas Stefan Wyszyński miał obmyślony cały program wielkiego jubileuszu – opracował go będąc w odosobnieniu, więziony przez władze komunistyczne. Słynny list biskupów polskich do niemieckich i słynne stwierdzenie „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie”, a potem obchody milenium wywarły niesamowite wrażenie na społeczeństwie polskim lat 60.
Centralne obchody milenijne dla diecezji były w Gorzowie 6 listopada 1966 roku. Kościół w Polsce ocenił je jako jedne z najpiękniejszych spośród 23 zorganizowanych w całym kraju. Jednym z kluczowych powodów organizacji wystawy w Archiwum było przypomnienie o tym fakcie młodemu pokoleniu. Innym ważnym celem była integracja środowiska wokół Archiwum Państwowego. – Przygotowaliśmy ekspozycję przy znaczącym udziale kilku instytucji i osób prywatnych – podkreślał D. Rymar. Autorką katalogu wystawy jest Anna Jodko z Archiwum Państwowego w Gorzowie. Prezentację opracował zespół pod kierownictwem Danuty Zbierskiej. Do przygotowania wystawy przyczynili się również wojewoda Władysław Dajczak oraz biskup Tadeusz Lityński – obaj objęli honorowy patronat nad ekspozycją.
Lista współtworzących ekspozycję – instytucje:
Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze, gorzowskie parafie pod wezwaniem WNMP, pod wezwaniem Chrystusa Króla, pod wezwaniem Świętego Józefa, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze (delegatura w Gorzowie), Klub Inteligencji Katolickiej w Gorzowie, Szkoła Podstawowa nr 15 w Gorzowie (szkoła wybudowana z okazji 1000-lecia Polski), Agnieszka Dębska, miejska konserwator zabytków.
osoby prywatne:
Ryszard Bronisz, Alicja Cierkońska, ojciec Piotr Darasz, Bożena Dubicka, Katarzyna Figielek, Czesława Hryckiewicz, Lidia Jędraszewska, Barbara i Juliusz Jodko, Maria Januszkiewicz, Karolina Kaczmarek, Jerzy Klimiński, Zenon Kmiecik, ks. Zbigniew Kobus, Witold Kowalski, Grażyna Kostkiewicz-Górska, Paweł Krawczyk, Jolanta Król, Teresa Kuciak, ks. dr hab. Robert Kufel, Weronika Kurjanowicz, Irena Kwiatkowska, Irena Masłowska, Izabela Mądrzak, ks. Jerzy Piasecki, Roman Piciński, Maria Piotrowska, Robert Piotrowski, Janusz Sidor, Juliusz Sikorski, Wojciech Szepel, Bronisław Szpakowski, Mariola Tarnowska, Jadwiga Walosz.
O szczegółach wystawy podczas otwarcia opowiadała Anna Jodko, główna organizatorka. Zaznaczyła, że wiele zdjęć pochodzi z kronik najstarszych gorzowskich parafii. Dzięki temu zwiedzający mają wgląd w historię kościoła z różnych punktów widzenia. – To co mamy w aktach archiwum to obraz sytuacji widziany oczami ówczesnych władz, z kolei kroniki kościelne przedstawiają historię z punktu widzenia kościoła – zdradziła.
Organizatorzy wystawy chcieli zaprezentować obchody tysiąclecia chrztu w Polsce, ale równie dużą wagę przywiązywali do pokazania samego Gorzowa, czy też kształtowania administracji kościelnej od 1945 roku. Stąd na poszczególnych planszach opisane są najważniejsze fakty z okresu tworzenia struktury kościelnej, powstawanie organizacji społecznych i religijnych przy diecezji, przedstawieni są także kluczowi hierarchowie od 1945 roku do czasu milenium. Są również dane na temat represji i stosunku władz państwowych do kościoła.
Na przykład jedna z plansz prezentuje obiekty zajmowane przez kościół w Gorzowie – to był zintegrowany teren tworzący swoistą dzielnicę na Nowym Mieście: pałac biskupi, dwa seminarium duchowne przy 30 stycznia. Są też pisemne przekazy na temat obchodów milenium z punktu widzenia władz państwowych i kościoła. Także liczba świętujących wiernych – w ocenie kościoła w uroczystościach w Gorzowie uczestniczyło około 60 tys. mieszkańców. Na sali gdzie wystawa jest również ekran i prezentacja fragmentów kolorowego filmu nakręconego podczas uroczystości milenijnej w mieście – Archiwum pozyskało kopię dzięki Konferencji Episkopatu Polski. Kolorowy film z połowy lat 60. to prawdziwa gratka dla koneserów historii polskiego Gorzowa.
Wśród gości na otwarciu byli m.in.: Waldemar Gredka – dyrektor biura wojewody lubuskiego, Tadusz Jędrzejczak – członek zarządu województwa lubuskiego, Sylwia Bagińska – dyrektor wydziału spraw obywatelskich urzędu miasta, Wojciech Popek – dyrektor Muzeum Lubuskiego, Edward Jaworski – dyrektor Biblioteki Herberta, Barbara Bielinis-Kopeć – wojewódzka konserwator zabytków, Błażej Skaziński, szefem delegatury wojewódzkiego konserwatora zabytków w Gorzowie.
Także ks. bp Paweł Socha – współautor promowanego dziś wydawnictwa, dr hab. Paweł Leszczyński – prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego, ks. proboszcz Zbigniew Kobus – współtwórca wystawy, Agnieszka Dębska – miejski konserwator zabytków.
Dyrektor Rymar życzliwie przywitał na otwarciu wszystkich obecnych i nieobecnych przyjaciół Archiwum wśród nich tych, którzy nie ukrywają, że lubią przychodzić do kierowanej przez niego placówki. A w tej grupie m.in.: Waldemar Kirkor z Zielonej Góry, Weronika Kurjanowicz, Maria Tężycka, Lidia Przybyłowicz, Tadeusz Horbacz, Wiesław Szlachciuk, Jerzy Zysnarski, Henryk Kustosz.
Komentarze: